Zelfbewustzijn ontstaat volgens wetenschappers als een wezen, een individu, zichzelf in de spiegel herkent. De mens verschilt hierin met de meeste dieren, m.u.v. de meest intelligente dieren, bijvoorbeeld chimpansees en gorilla's. De mens ging rechtop
lopen en had 2 handen vrij om de eigen ontwikkeling te versnellen. Zo ontstonden er vele mogelijkheden, maar ook vele gevaren.
De mens ontdekte de wereld, er ontstond ruilhandel, en via het zout ontstond het geld. Een maatschappij zonder
geld is nu ondenkbaar. Met een regelmaat à la de seizoenen is er wel eens een economische crisis in de moderne wereld, maar daar gaat dit artikel niet over.
In sportief opzicht beoefent de mens alle takken van sporten, vele sporten worden gebundeld
in de Olympische spelen. Maar er is géén sport waarin de mens uitblinkt. In elke tak van sport is er wel een dier die vlugger is, of eleganter. Onze zwemprestaties vallen in het niet bij de prachtige sprongen van dolfijnen. Met gemak tilt een
olifant een boomstam. Het 100m wereldrecord is niets voor een luipaard, dankzij diens 4 poten en een soepel gekromde rug. Een mens zal nooit sneller kunnen rennen. De marathon dan? Nee, want gazellen en paarden kunnen een snelheid halen van 40 kilometer per
uur, en zo'n tempo een langere tijd volhouden.
Er is wel iets anders waar de mens in uitblinkt: oorlog. Bert Haanstra verwoordde dit in zijn documentaire "bij de beesten af" al krachtig:"er is geen soort dan de mens, die zijn eigen soort
in zulke grote getalen uitmoordt." Deze specifieke eigenschap is er één die zorgen baart.
In de moderne tijd is er een andere omstandigheid die grote zorgen baart: de verslechterende ontwikkeling in alles wat met het milieu te maken heeft.
In rap tempo komen er meer mensen op de Aarde, en vervult de mens de leefomgeving en zal het poolijs smelten. In conventies lijkt er meer aandacht te zijn over hoe de Noordpool grenzen zullen zijn (om nieuwe olie te kunnen boren) dan hoe die ontwikkeling te
kunnen stoppen.
Toch ben ik optimistisch over de ontwikkeling van de mens op Aarde. Het menselijke brein schept behalve de vele gevaren ook vele mogelijkheden. Vaccins zijn ontwikkeld tegen ziektes. Dijken en de Deltawerken beschermen
Nederland tegen de zee. Als het menselijke vernuft bereid is de problemen te erkennen, zal ze de problemen ook het hoofd kunnen bieden.
Ik sta niet alleen in mijn optimisme. Bert Haanstra hield in zijn documentaires ook altijd een optimistische toon.
Tenslotte citeer ik de laatste Aline uit het boek "Mensen", uit een serie boeken samengesteld door de ANWB.
"Technologische vernieuwing en onzekerheid over de toekomst bieden een sprankje optimisme. In de komende jaren zullen we in staat zijn om gemakkelijker
en sneller dan ooit met elkaar te communiceren. We zullen meer controle hebben over ons lichamelijke en geestelijke welzijn, en de meesten van ons zullen langer, gezonder en misschien ook wel gelukkiger leven."