Columns

Start van nieuwe reeks met de eerder nieuw gekozen wereldwonderen, waar paar jaar geleden een verkiezing voor was. Echter, ik verklap vast dat deze reeks niet uit 7 delen zal bestaan. Waarom? Hoe zit dat dan? Dat zijn vragen die je vanzelf merkt in de loop van de reeks.  Maar nu dus Wereldwonder (1) : het Colosseum, te Rome.
Van de nieuw gekozen wereldwonderen het enige gebouw wat ik ook werkelijk in het echt zelf heb gezien.

 

Bouw
De bouw werd gestart onder de heerschappij van Vespasianus in 72 n. C. en in 80 n. C. werd het ingewijd door Titus. De spelen bij de opening duurden 100 dagen.
De Flavische keizers probeerden de herinnering aan de gehate Nero uit te wissen en de gunst van het volk terug te winnen. De bouw van het Colosseum juist op de plek van het meertje, dat men had weten droog te leggen, paste in dat streven. Bovendien spaarde de keuze voor deze locatie veel grondverzet, aangezien het immense bouwwerk enorme fundamenten vereiste.
Vespasianus' amfitheater was het beroemdste in de Romeinse wereld. Het werd bekend als Amphitheatrum Flavium - afgeleid van Flavius, de familienaam van Vespasianus. Tegenwoordig is het theater beter bekend als Colosseum.

 

Afmeting en vorm
Het ovale grondvlak meet (over de assen gemeten) 188 bij 156 meter, heeft een omtrek van 527 m., en de hoogte van de gevel is 48,50 meter. De buitenmuur heeft drie rijen van 80 bogen, die telkens gescheiden worden door halfzuilen (pilasters), beneden met Dorische, in het midden met Ionische en boven met Corintische kapitelen.
Het Colosseum is gebouwd uit beton, tuf -en baksteen, maar voor de faxe7ade en zuilen is gebruik gemaakt van grote hoeveelheden travertijn. IJzer werd gebruikt om de stenen aan elkaar te bevestigen. Een groot aantal zitplaatsen, muurbekledingen en ornamenten was van marmer.
De zitruime (cavea) bood plaats aan meer dan 50.000 toeschouwers. Deze was ingedeeld in vier galerijen. Voor de keizer was er een aparte loge aan een van de lange kanten van de arena met een eigen ingang. Aan de overzijde was de loge voor de keizerin, de Vestaalse maagden en de magistraten. De senatoren hadden marmeren zitplaatsen direct aan de arena. Andere mannen zaten naar gelang hun sociale positie dicht bij de arena of er verder vandaan. Op de vierde galerij zaten de vrouwen van senatoren en ridders. De arena, die door een muur van 4 meter hoog van het toeschouwers gedeelte gescheiden was, meet 76 bij 44 meter, en was gevuld met geel zand. Aan de uiteinden van de lengteas waren twee artiesteningangen.
Het Colosseum kon worden afgedekt met een canvas zonnescherm: het velarium. Dit scherm werd opgetrokken met kabels die aangetrokken werden van buiten het Colosseum over 240 masten. Deze masten staken via gaten in de kroonlijst in een uitstekende stenen bak. Voor het optrekken van het velarium was een regiment matrozen in Rome aanwezig. Naar schatting waren er wel 1.000 man nodig om het scherm op te trekken. Op het plein buiten het Colosseum staan nog enkele stenen met gaten waaraan de kabels bevestigd werden, hoewel ook gedacht wordt dat deze stenen dienden voor dranghekken.
In de nabijheid van het Colosseum waren vier gladiatorenscholen.

 

Voorstellingen
Het Colosseum was geheel bedoeld voor de spelen die werden georganiseerd en gefinancierd door rijke Romeinen. Bij de opening organiseerde Titus spelen die 100 dagen duurden. Volgens de overlevering waren er naast vele gladiatorengevechten de meest verbazingwekkende schouwspelen te zien. Zo was er een gevecht tussen kraanvogels en een gevecht tussen 4 olifanten. Negenduizend tamme en wilde dieren werden afgeslacht. Zelfs vrouwen traden op als wilde-dierenvechters.
Bij normale spelen in het Colosseum werden 's morgens wilde dierengevechten gehouden waarbij bestiarii (wilde dierenvechters) vochten met allerlei wilde dieren in venationes (jachtpartijen). De arena werd op passende wijze ingericht met rostpartijen, struiken, e.d. Tussen de middag was er voor geïnteresseerden een pauzeprogramma waarin veroordeelde gevangen voor de wilde dieren werden gegooid. In de latere Oudheid werden vooral veel christenen tot de wilde dieren veroordeeld (damnatio ad bestias). Het middagprogramma met de gladiatorenshows (munera) vormde het hoogtepunt.
Kort na de opening werden volgens de overlevering ook wel zeeslagen gehouden. Nadat men de arena met miljoenen liters water had laten vollopen, werden beroemde zeeslagen uit de geschiedenis geensceneerd.
Er ontstond steeds meer verzet tegen de spelen. Zelfs een enkele keizer, zoals Marcus Aurelius, was tegen de spelen, maar hij kon ze niet zonder meer afschaffen. De gladiatorengevechten werden afgeschaft nadat het christendom tot staatsgodsdienst werd verheven. De christelijke keizer  Honorius verbood de spelen in 404. Het Colosseum bleef hierna nog wel in gebruik voor andere voorstellingen.
Historici schatten dat in de loop der eeuwen tussen de 300.000 en 500.000 mensen in het Colosseum zijn gestorven.

Verdere geschiedenis
Het Colosseum heeft te lijden gehad van verschillende natuurrampen. Een blikseminslag in 217 beschadigde het Colosseum dusdanig dat er gedurende vijf jaar geen spelen georganiseerd konden worden. Diverse aardbevingen brachten grote schade toe aan het gebouw, maar zolang het gebouw in gebruik was werd dit telkens gerepareerd. Tijdens de Middeleeuwen volgden twee grote aardbevingen, die het Colosseum verder vernielden. In de 12e eeuw werd de ruïne van het amfitheater omgebouwd tot fort van de familie Frangipani. De belangrijke Romeinse families, waar vaak ook de paus uit voortkwam, beschouwden het Colosseum als een plaats waar eenvoudig bouwmateriaal gehaald kon worden voor hun nieuw te bouwen kerken en paleizen. Aan deze plundering kwam pas een einde in 1749 toen Paus Benedictus XIV de historische waarde van het Colosseum inzag en het verdere gebruik als steengroeve verbood. Hij wijdde het Colosseum als kerk ter nagedachtenis aan de lijdensweg van Christus en bouwde binnenin een kruisweg. De grond van het amfitheater werd als heilig beschouwd vanwege het bloed van de christelijke martelaren dat hier vergoten werd; dit ondanks het feit dat de meeste Christenen waarschijnlijk gedood werden in het Circus Maximus. Latere pausen lieten het Colosseum verder restaureren en archeologisch onderzoeken.
Hoewel het Colosseum niet meer de oorspronkelijke afmetingen heeft, is het nog steeds een imposant geheel en trekt het dagelijks duizenden toeristen. In de moderne tijd is een gedeelte van de houten arenavloer weer aangebracht. (De naam arena komt overigens van de het Latijnse woord (h)arena, dat zand betekent. Dat werd gebruikt op de houten vloer.)



 

Eigen kijk
Van deze lijst van 7 nieuwe wereldwonderen is dit de enige die ik met eigen ogen heb gezien. Het doet wat gek aan, zo'n Colosseum in een moderne stad. Aan de andere kant is er meer oudheid te zien in Rome. Lange tijd hadden de Romeinen moeite met dit te laten zien, door alle gruwel die er heeft plaats gevonden. Nu heeft het zijn plaats: gewoon laten staan en aan de toeristen laten zien. Met dank aan de film Gladiator.

Nieuwe reacties

01.11 | 18:50

Mooi verhaal.

09.08 | 16:13

Een mooi verhaal. Ik vermoede al dat hij naar de Noordkaap ging. En ook gelukkig
dat de mist oploste

07.06 | 16:06

Het is een mooi verhaal, je waant je in Noorwegen

24.11 | 23:33

Ben al een tijdje op zoek naar het boek Heelal van Anwb.
Waar An ik dit boek nog vinden?