Over Homeros staat niets vast, of er wel iemand bestond die zo heette, en die De Ilias en De Odysseia geschreven heeft. De 2 werken werden door Plato toegeschreven aan "de dichter Homeros". De verhalen zouden zijn ontstaan in de 8e eeuw voor Christus
toen rondreizende zangers verhalen over helden en goden aan het volk vertelden. De taal van de 2 werken vertelt iets over de verschillende dialecten en perioden van het Grieks. Zo leefden de 2 werken door als epos. De optekening hiervan vond plaats in de 6e
eeuw voor Christus.
De Griekse zangers maakten gebruik van de afwisseling van lange en korte lettergrepen gerangschikt in een vast patroon: een poëeisch metrum. Homeros maakte gebruik van de dactylische hexameter, een metrum met een grondpatroon
van 6 versvoeten.
Ik las een Nederlandstalige vertaling van De Ilias van Homeros en de Nederlandstalige bewerking van Imme Dros' Homeros Odysseia - de reizen van Odysseus. De laatste is in een soepel Nedelands geschreven, wel gebruik makend
van hexameters, zonder dat dit een hinderlijke dreun wordt.
Om het verschil in taal aan te geven plaats ik hier achtereenvolgend het begin van De Ilias en het begin van de Odysseia.
"Vertel Muze, vertel van de wrok van Achilles. Daar
kwam voor de Grieken grote ellende uit voort. Naar Hades heen voeren talloze helden. Honden en gieren vraten hun lijken. Het was Zeus, die het wilde. Begin met de twist tussen Agamemnon, de koning en de zoon van Peleus, Achilles de machtige."
"Zing van
de man van de duizend listen, Muze, die zoveel rondzwierf, nadat hij de heilige stad van Troje verwoest had, die van veel mensen zag hoe ze woonden en wist hoe ze dachten, die veel ellende kreeg te verduren op zee, terwijl hij vecht voor zijn leven en voor
de thuiskomst van zijn vrienden."
De Ilias nu is behalve een strijd tussen de Trojanen en de Grieken, een strijd tussen de Goden. De één kiest partij voor de Trojanen, de ander voor de Grieken. Zij grijpen in, ze vermommen
zich, kortom ze maken essentieel deel uit van het verhaal. Samen met de versachtige vertelling is dit verhaal wel leesbaar, maar niet eenvoudig. Het verhaal eindigt overigens niet met het houten paard en de val van Troje en de dood van Achilles, dat is een
andere vertelling. Het eindigt met de dood en begravenis van Trojaanse held Hector, waarin iets van respekt en emotie doorklinkt.
Hierna is het de Griekse held Odysseus die gedoemd is om vele jaren over de zeeën te zwerven naar huis.
Vele avontueren beleeft hij en vele gevaren moet hij doorstaan.
Gelijk aan Homeros bedient Dros zich van het ritme van vertellen, het ritme van de herhaling: Odysseus die veel heeft moeten verduren, Odysseus, die bijzonder goed nadacht, Kalypse,
de stralende van de Godinnen, de Godin Athena, met de zeegroene ogen.
Thuis wacht de held geen warm onthaal. Veel vrijers dingen naar de hand van zijn verstandige vrouw Penelopeia en zal hij eerst met hun moeten afrekenen.
Sinds het
ontstaan van de 2 werken zijn de boeken een onuitputtelijke bron van inspiratie geweest voor kunstenaars, dichters, toneel, opera's en films.