De Decamerone is een verzameling van 100 verhalen geschreven door de Italiaanse geleerde en dichter Giovanni Boccacio gedurende 1349 - 1360. Het werk wordt beschouwd als één van de mooiste werken uit de Italiaanse literatuur en van
belang voor de verdere ontwikkeling van het Italiaans.
De Decamerone bestaat uit 100 novellen verteld door 3 mannen en 7 vrouwen, tijdens een 14 dagen durend verblijf op een buitenplaats, op de vlucht voor de pest, die dan in Florence woedt. De titel
is een samenstelling van 2 Griekse woorden die verwijzen naar de 10 dagen waarop de verhalen verteld worden. Op vrijdag werd er gebeden en op zaterdag besteedden de dames hun tijd aan hun toilet.
Het werk vertelt het verhaal van 10 jongelui
van de hogere socaile klasse die Florence ontvluchten vanwege de pest. Ze trekken zich terug in een villa in de heuvels buiten Fiesole. Er zijn strikte regels, en verdelen hun tijd tussen musiceren, dansen en spelletjes. In de namiddag wordt de tijd besteed
aan het vertellen van verhalen, één door elk. Elke dag wordt een koning of koningin aangesteld die het thema van de verhalen van die dag zal vastleggen: een raamvertelling.
Een thema dat frequent voorkomt in de Decamerone
is het thema van de waanzin, veroorzaakt door de verliefdheid. Met deze waanzin wordt de spot gedreven en dikwijls loopt het verhaal dramatisch af voor (één van) de geliefden. De liefde is voor Boccaccio de bijzondere natuurkracht, een kracht
die niet onderdrukt kan worden, en die zowel vreugde en genot als pijn brengt. De liefde werkt voor alle mensen in alle sociale klassen en veroorzaakt conflicten en problemen omdat ze botst met culturele gewoontes in alle sociale structuren. De deugd bestaat
uit het vermogen om die instincten te volgen en te beheersen. Hiermee zet de auteur zich af tegen de kerk.
Volgens Boccaccio wordt het leven gestuurd door 2 krachten; de natuur en het lot van fortuin, ook wel de geblinddoekte dame Fortuna (vergelijk O,
Fortuna van Orff), De mens krijgt van de natuur zijn gaven, instinct en intelligentie en afkomst en sociale rang. Dame Fortuna creëert de (on)gunstige
omstandigheden van de externe wereld waarin de mens leeft. Het is de combinatie van die 2 krachten die het leven bepaalt.
Vele menselijke eigenschappen passeren de revue: spotlust, wrede gewetenloosheid, naïviteit, scherpzinnigheid, bedrog, grappigheid en
vrolijkheid, intelligentie. De Decamerone is berucht om zijn erotische verhalen, maar alles wordt subtiel verteld en valt eerder ondeugend te noemen, soms met pittige humor en spot met de geestelijkheid en de gezagdragers.
Met schone, zorgvuldig geschreven
taal schrijft Boccaccio de 100 verhalen. Hij is een dichter die zijn woorden laat vloeien van waterval naar een beek. De schitterende geconstrueerde zinnen maken het werk tot een literair hoogstandje van bijzonder niveau.
Ik laat de dichter zijn
laatste woorden herhalen waarin hij zich richt tot de dames, de donna's die naar hij hoopt zijn boek waardevol zullen vinden:
"Laat dus iedere dame vrij zijn om te zeggen en te geloven wat ze er van vindt, maar voor mij is het nu tijd om dit verhaal tot
een einde te brengen, met mijn nederige dank aan Hem, wiens hulp en begeleiding ik, na zo lang labeur, het beoogde doel bereikt heb. En laat u, lieve dames, zich overleveren aan zijn genade en rust, en denk aan mij indien u ooit op enigerlei wijze baat zou
hebben voor het lezen van deze verhalen."